الف- نگارش – (5نمره )
در چه صورت سخن ما صميمي‌تر خواهد شد ؟
در صورتي كه به صورت و زبان خودماني بيان شود (ساده و بي‌تكلف)
عبارت زير را با علامت نگارشي كامل كنيد ؟
بناي واقع‌گرايي همان ، رئاليسم در مكاتب ادبي ، غربي بر حقيقت گويي است .
در عبارت زير از قرآن كريم از چه شيوه‌اي براي بيان مقصود استفاده شده است ؟
«مثل كساني كه اموالشان را در راه خدا مي‌بخشد . هم چون دانه‌اي است كه هفت خوشه مي‌روياند و در هر خوشه‌اي يك صد دانه و خداوند براي هر كس كه بخواهد جند برابر مي‌كند .» (بقره 261) مقايسه – تمثيل
يك نامه‌ي تبريك عيد به برادر بزرگتان كه در شمال زندگي مي‌كند بنويسيد . (حداكثر سه سطر)
بسمه‌تعالي
برادر عزيزم
بهار ديگري از راه رسيد . فرا رسيدن نوروز را به شما صميمانه شادباش مي‌گويم.
اميدوارم سال نو را با تندرستي نيك بختي آغاز كني و با موفقيت به پايان ببري سالي سرشار از خوبي‌ها براي تو برادر عزيزم آرزو مي‌كنم .
برادر كوچك شما رضا
عبارت زير را خلاصه كنيد ؟
« ... بلاخره اين پيرمرد از آن فيلسوفان بي قيد بود كه نسبت به هيچ چيز دوستي نداشت و به همين جهت مكرر مي‌گفت كه هيچ چيز وي را در اين گيتي پا بست نمي دارد و اگر بنا شود روزي عالم را بدرود گويد ، با كمال خون‌سردي و بي هيچ گونه اسف ، رخت از جهان خواهد كشيد . همين عقايد نصرالله باعث شده بود كه با كسي رفت و آمد نمي‌كرد و دوست نمي‌گرفت . »
اين پيرمرد با كسي رفت و آمد نمي كرد يا اين پيرمرد دوست نمي‌گرفت .
خاطره‌اي از دوران تحصيل خود را در يك بند كوتاه بنويسيد .
كلاس دوم دبستان بودم كه معلم سر كلاس آمد و گفت هر دانش‌آموزي كه امروز درسش خوب بود او را فردا با خود به اردو سرچشمه مي‌بريم و من هم آن روز درس خواندم تا نمره‌ي خوبي بگيرم و به اردو برم و رفتم و كرايه هم ندادم .
دو نوشته زير چه وجه اشتراكي از نظر زباني با هم دارند ؟
الف – و پيغمبر ما را – عليه السلام – بر هر كه عرضه كردندي ، نستدي . پيغمبر را بر حليمه عرضه كردند ، م نگرفت .
ب- محبت پاكستاني‌خا نسبت به ما ايراني‌ها براي من ، هم تكان دهنده بود و هم ناراحت كننده .
زبان هر دو نوشته صميمي و نزديك به زبان گفتار است .
9- متن زير چه نوع نوشته‌اي است ؟
«آفتاب لب بام بود و هوا گرم گم . از ديواري كه رو به مغرب بود ، هرم آفتاب توي حياط مي‌زد . بوي گرم خاك نم كشيده ، هوا را پر كرده بود . » توصيفي
ب) دستور (8 نمره)
1- در عبارت زير خبر و صاحب خبر كدامند ؟
صاحب خبر خبر
« گنجشك‌ها با نوك باز بر شاخه‌ها چرت مي‌زنند . »
2- با توجه به متن زير :
« شتر آهسته مي‌رود ... آبادي از پست گرمايي كه بر دشت نشسته است ، خود را نشان مي دهد . خاربن‌ها به زمين چنگ زده‌اند و سنگ ريزه‌ها از زير پايش سر مي خوردند . »
الف – زمان و نوع افعال مخص شده را بنويسيد .
زمان حال : نشسته است – سوم شخص ماضي نقلي . زمان : سوم شخص مضارع اخباري
ب - ثابت كنيد كه زمين يك اسم عام است .
عام : چون اسمي است كه بر عموم دلالت مي‌كند .
پ – فعل جمله‌ي اول گذرا است يا ناگذر .
ناگذر است .
ت – در عبارت بالا يك اسم مركب مشخص كنيد .
سنگ ريزه‌ها – خاربن
3- ثابت كنيد واژه‌ي «جواهر» امروزه در معني مفرد به كار مي‌رود ؟
چون قابل جمع بستن است . (جواهرات)
4- نقش‌نماها را در عبارت زي مشخص كنيد .
« پروردگارا! باران رحمتت را بر من ببار .»
5-در عبارت زير يك متمم قيدي (نشانه دار) و يك قيد مختص (بي‌نشانه) بيابيد ؟
« شايد به خوبي نتوانستم با او سخن بگويم . » مختص – متمم قيدي
6- نوع ضميرها ا در عبارت زير مشخص كنيد .
« بيا تا هوا تر و تازه است ، خودت را برسان ، ما در راه چشم به راه توست ، آب خوش از گلويش پايين نمي‌رود . » ضمير مشترك - ضمير شخصي جدا – پيوسته
7- با توجه به عبارت زير :
«بهار گذشته دو سال بود كه آن‌جه بودم»
الف -«هسته‌هاي » گروه هاي اسمي كدامند ؟ سان- بهار- جا
ب – نام وابسته هاي پيشين وپسين اين گروه هاي اسمي رابنويسيد ؟
دو وابسته‌ي پيشين – گذشته وابسته پسين – آن صفت اشاره – دوصفت شمارشي صفت مفعولي
8- چرا واژه هاي «كدام» درجمله ي زير صفت پرسشي است نه ضمير پرسشي ؟ «به كدام سو مي رود ؟» چون براي جمله پرسشي مي آيد . با اسم همراه است
9- درجمله‌ي زير‌به‌جاي ضمير هاي شخصي جدا ، ضمير پيوسته بنويسيد.
اسمش دستورت
« توله‌ي شكاري بزرگ شده است . اسم او را به دستور تو «پات» گذاشته‌ام »
10- نمودار گروه اسمي زير را رسم كنيد .
« پروانه‌ي زيباي خيال »
گروه اسمي
هسته وابسته وابسته
اسم صفت مضاف اليه
پروانه زيبايي خيال
11- از مصدر « گسستن » يك صفت لياقت و از مصدر « روييدن » يك صفت فاعلي بسازيد .
گسستني : صفت لياقت صفت فاعلي : روينده يا رويان
پ- زبان شناسي (4نمره )
مقصود از ارتباط زباني ، عمدتاً چيست ؟
انتقال پيام از يك فرد به افراد ديگر است .
2-هر يك از موارد زير جرء كدام يك از گويش هاي زبان به حساب مي آيد ؟
الف-گويش هاي زبان فارسي بعد از صفوي : گويش تارخي
ب-گويش هاي يزدي : گويش جغرافيايي
3-كدام عامل موجب تحول و تغيير در زبان مي شود ؟
براي رفع مشكل زبانشناسان عامل زبان را موجب تغيير و تحول در زبان مي شود .
4-در زبان شناسي جديد هدف از مطالعه ي زبان چيست ؟
حفظ كتب آسماني و آثار ادبي از دگرگوني هاي ناشي از گذشت زمان بوديا ايجاد ارتباط ميان اقوام و مللي كه به زبان هاي مختلف سخن مي گفتند .
5-رابطه‌ي معنايي ميان كلمات زير را بنويسيد .
الف-بحر و دريا : مترادف
ب-نيك و بد : متضاد
6-در كتاب زبان فارسي كدام سطح از زبان مطرح شده است ؟
پيچيدگي و گستردگي – زبان يك نظام است كار اصلي آن ايجاد ارتباط ميان انسانهاست – انتقال پيام
ت-املا و بياموزيم (3 نمره )
1-چرا كاربرد واژه هاي (( دوماً)) و (( حواس ها )) نادرست است ؟
زيرا دوماً تنوين عربي و كلمات فارسي تنون نمي گيرند – چون حواس جمع است نبايد دوباره جمع بسته شود .
2-املاي برخي از گروه كلمات زير نادرست آمده است ، درست آن ها را بنويسيد .
الف-مهرمانه و سّري ب-فلق و شفق پ-قدر و خيانت
محرمانه غدر
ت-هور و ماه
3-جملان زير را اصلاح كنيد .
الف-منظره ي زيبايي كه ديروز ديدم را ، به تصوير كشيدم .
منظره ي زيبايي را كه ديروز ديدم به تصوير كشيدم .
ب-در كتابخانه آنان مطالعه مي‌كردند و هم ما .
در كتابخانه همه ما مطالعه مي‌كرديم .
4-علت نادرستي جمله‌ي زير را بنويسيد .
«آيا چه اتفاقي ممكن است بيفتد ؟ »
چون دو كلمه پرسشي پشت سر هم آمده است .
چند نمونه سوال دیگر زبان فارسی اول دبیرستان